NOTA TINGKATAN 3 (UNIT 3 - SKALA)

1.	PENGENALAN

• Skala ialah nisbah antara jarak yang dilukis dalam peta dengan jarak sebenar di atas permukaan bumi.
• Skala membolehkan saiz kawasan tertentu dikecilkan supaya dapat dilukis pada peta.
• Terdapat tiga jenis skala yang biasa digunakan dalam peta, iaitu :

1. Skala lurus
2. Skala penyata
3. Pecahan wakilan

2.	MENGUKUR JARAK DI ANTARA DUA TEMPAT PADA PETA DENGAN MENGGUNAKAN SKALA LURUS

• Skala lurus ialah skala yang dilukis dalam beberapa unit yang sama jaraknya dalam satu garisan lurus.
• Unit-unit di sebelah kiri skala lurus penuh dibahagikan kepada pecahan lebih kecil supaya jarak dapat diukur dengan lebih tepat.
• Mengukur Jarak Lurus
•   Menggunakan Jangka Tolok
•   Menggunakan Jalur Kertas

• Mengukur Jarak Melengkung
•   Menggunakan Jalur Kertas
• Menggunakan Benang

• 3.4	MENUKAR JARAK PADA PETA KEPADA JARAK SEBENAR

  
  
  • Jarak di antara dua tempat di atas peta dapat diukur dengan menggunakan pembaris.
  • Unit pembaris yang biasanya digunakan ialah sentimeter (cm).
  • Untuk menukarkan jarak di atas peta kepada jarak sebenar, skala lurus digunakan.
  • Contohnya:
  
  1.     Gunakan sebatang pembaris dan padankan nombor 0 pada rumah Devi.
  2.     Kemudian membaca nomborpada sekolah.
  3.     Jarak di atas peta darirumah Devi ke sekolah ialah 4.5 cm.
  4.     Untuk menukar jarak peta4.5 cm kepada jarak sebenar, letakkan pembaris pada skala lurus di bawah peta.
  5. Berdasarkan skala lurusitu, jarak sebenar di antara rumah Devi dengan sekolah ialah 4.5 km.
  
  
  ·       Kalau skala lurus seperti di bawah digunakan di atas peta, jarak di atas peta masih sama 4.5 cm, tetapi jarak sebenar sudah berubah.
  
  ·       Jarak sebenar di antara rumah Devi dengan sekolah menjadi 9 km.
  ·       Jarak sebenar di atas bumiditentukan oleh skala lurus yang digunakan oleh sebuah peta.

  3.5	MENUKAR JARAK DI LAPANGAN KEPADA JARAK PADA PETA

  
  
  • Berpandukan skala lurus, anda boleh menukar jarak di lapangan kepada jarak di atas peta.
  • Dengan cara itu, anda boleh melukis pelan atau peta sesebuah tempat.
  
  
  
  • Lihat Rajah di atas, Jarak jalan raya antara Kampung Jong dengan Kampung Pahat ialah 5.5 kilometer. Berapakah jarak jalan raya ini dalam peta?
  • Anda boleh mengira jarak jalan raya ini dalam peta berpandukan skala lurus terpilih:
  
  Jarak sebenar = 5.5 kilometer
  
  
  Berdasarkan skala dalam peta, Jarak dalam peta =5.5 cm
  
  
  • Dengan cara yang sama, tukar jarak sebenar tempat-tempat berikut kepada jarak dalam peta. Gunakan skala lurus di atas.
  1.     Jarak sekolah dari Kampung Jong
  2.     Jarak rumah Devi dari Kampung Jong
  3.     Jarak Kampung Plang dari Kampung Jong
  
  
  • Setelah menukar jarak sebenar kepada jarak dalam peta, anda boleh melukis peta atau pelan untuk menunjukkan kedudukan tempat-tempat berkenaan.
  • Lihat contoh di bawah.