NOTA TINGKATAN 3 (UNIT 3 - SKALA)

3.2

SKALA

·       Skala ialah nisbah antara jarak yang dilukis dalam peta dengan jarak sebenar di atas permukaan bumi.

·       Skala membolehkan saiz kawasan tertentu dikecilkan supaya dapat dilukis pada peta.

·       Terdapat tiga jenis skala yang biasa digunakan dalam peta, iaitu skala lurus, skala penyata dan pecahan wakilan.

1. Skala Lurus

• Terdiri daripada satu garisan lurus yang dibahagikan kepada beberapa bahagian yang sama jaraknya.
• Terdapat dua jenis iaitu skala lurus mudah dan skala lurus penuh.

2. Skala Penyata

• Merupakan skala yang dinyatakan dalam bentuk penyataan atau perkataan.
• Contoh:      

a)      1 cm mewakili 1 kilometer bermakna ukuran1 cm dalam  peta mewakili jarak 1 km di atas permukaan bumi.

b)     1cm mewakili 500 meter bermakna ukuran 1 cm dalam peta mewakili jarak 500 meter di atas permukaan bumi.

c)      1 cm mewakili 100 meter bermakna ukuran 1 cm dalam peta mewakili jarak 100 meter di atas permukaan bumi. 

3. Skala Pecahan Wakilan

• Merupakan skala yang dinyatakan dalam bentuk pecahan atau nisbah
• Contoh :

a)     1 : 50 000 bermakna 1 cm dalam peta mewakili 50 000 cm atau 0.5 km di atas permukaan bumi.

b)     1 : 100 000 bermakna 1 cm dalam peta mewakili 100 000 cm atau 1 km di atas permukaan bumi.

c)     1 : 200 000 bermakna 1 cm dalam peta mewakili 200 000 cm atau 2 km di atas permukaan bumi. 

Cara Menukar Skala

• Skala lurus, skala penyata dan pecahan wakilan adalah saling berkaitan antara satu sama lain.
• Setiap jenis skala itu boleh ditukar kepada jenis skala yang lain dengan mudah.
• Contohnya skala lurus dapat ditukar kepada skala penyata atau pecahan wakilan dan sebaliknya.

3.3

JARAK

• Jarak ialah jauh di antara dua tempat.
• Jarak dapat dibahagikan kepada dua jenis, iaitu jarak mutlak dan jarak relatif.
• Jarak mutlak antara dua tempat dapat diukur dalam unit sentimeter, meter, dan kilometer.
• Manakala jarak relatif pula diukur dari segi kos dan masa.
• Jarak dalam peta dapat diukur dengan menggunakan skala lurus, skala penyata, dan pecahan wakilan.
• Pembaris, jangka tolok atau jalur kertas dapat digunakan untuk mengukur jarak lurus.
• Benang dan jalur kertas pula digunakan untuk mengukur jarak melengkung.

3.4

KELUASAN

• Luas sesuatu kawasan dalam peta topografi boleh dianggarkan dengan merujuk kepada persegi grid.
• Keluasan permukaan bumi yang diwakili oleh setiap persegi grid bergantung kepada skala peta tersebut. 

Misalnya:  

Skala peta ialah 

1 : 50 000 atau 1 cm bersamaan 0.5 km. 

Oleh itu, 

luas satu persegi grid = 0.5 x 0.5 

                                            = 0.25 km persegi 

• Langkah-langkah menganggarkan luas kawasan.

Langkah 1

• Tentukan kawasan yang hendak diukur keluasannya.
• Misalnya kawasan tanaman padi, getah, paya, tasik dan sebagainya.

Langkah 2

§  Sediakan pemidang grid di atas kertas surih.

Langkah 3

§  Letakkan pemidang grid di atas kawasan yang hendak diukur.

Langkah 4

§  Kira dan jumlahkan segiempat-segiempat yang merangkumi kawasan yang hendak diukur.