NOTA TINGKATAN 3 (UNIT 6 - SUMBER UTAMA)

1. Maksud sumber : bahan yang boleh digunakan untuk memenuhi keperluan manusia.

2. Sumber terbahagi kepada tiga :
    i) Sumber manusia
    ii) Sumber budaya
    iii)Sumber alam semulajadi :

• boleh diperbaharui (tidak akan habis & boleh digunakan secara berterusan)
• Hutan 
• Haiwan
• mamalia
• reptilia
• unggas
• Tumbuh-tumbuhan
• kayu bakau - arang kayu
• rotan - perabot
• kayu keras - bangunan & barangan pengguna
• Air
• paya - sumber air tawar
• sungai - untuk kegunaan harian & pertanian
• tasik - menghasilkan tenaga hidroelektrik
• Tanih
• bahan mentah
• kaolin - porselin
• tanih liat - bahan binaan & batu bata
• pertanian
• tanih aluvium - padi
• tanih laterit  - getah & kelapa sawit
• tanih berpasir - kelapa
• tanih gambut - nanas
• tanih beris - tembakau
• Suria
• membekalkan cahaya & haba kepada isi alam
• tenaga untuk meter kenderaan
• tenaga untuk kalkulator
• pemanas air
• penjana tenaga elektrik untuk kegunaan harian

• tidak boleh diperbaharui (akan habis / pupus jika digunakan secara berterusan)
• bahan api
• petroleum & gas asli - bahan bakar
•   
• arang batu - bahan bakar
•  
• bahan mineral
• kaolin - membuat pasu
•    
• emas - barangan perhiasan
• 
• kuprum - bahan asas membuat tembaga
•  
• bauksit - bahan asas aluminium
•   
• berlian, zamrud, delima - barang perhiasan
•      
• granit - membina jalan
•  
• batu kapur - membuat simen
•  
• 
  

RUMUSAN

NOTA TINGKATAN 2 (UNIT 4 - GRAF)

NOTA TINGKATAN 3 (UNIT 3 - SKALA)

3.2

SKALA

·       Skala ialah nisbah antara jarak yang dilukis dalam peta dengan jarak sebenar di atas permukaan bumi.

·       Skala membolehkan saiz kawasan tertentu dikecilkan supaya dapat dilukis pada peta.

·       Terdapat tiga jenis skala yang biasa digunakan dalam peta, iaitu skala lurus, skala penyata dan pecahan wakilan.

1. Skala Lurus

• Terdiri daripada satu garisan lurus yang dibahagikan kepada beberapa bahagian yang sama jaraknya.
• Terdapat dua jenis iaitu skala lurus mudah dan skala lurus penuh.

2. Skala Penyata

• Merupakan skala yang dinyatakan dalam bentuk penyataan atau perkataan.
• Contoh:      

a)      1 cm mewakili 1 kilometer bermakna ukuran1 cm dalam  peta mewakili jarak 1 km di atas permukaan bumi.

b)     1cm mewakili 500 meter bermakna ukuran 1 cm dalam peta mewakili jarak 500 meter di atas permukaan bumi.

c)      1 cm mewakili 100 meter bermakna ukuran 1 cm dalam peta mewakili jarak 100 meter di atas permukaan bumi. 

3. Skala Pecahan Wakilan

• Merupakan skala yang dinyatakan dalam bentuk pecahan atau nisbah
• Contoh :

a)     1 : 50 000 bermakna 1 cm dalam peta mewakili 50 000 cm atau 0.5 km di atas permukaan bumi.

b)     1 : 100 000 bermakna 1 cm dalam peta mewakili 100 000 cm atau 1 km di atas permukaan bumi.

c)     1 : 200 000 bermakna 1 cm dalam peta mewakili 200 000 cm atau 2 km di atas permukaan bumi. 

Cara Menukar Skala

• Skala lurus, skala penyata dan pecahan wakilan adalah saling berkaitan antara satu sama lain.
• Setiap jenis skala itu boleh ditukar kepada jenis skala yang lain dengan mudah.
• Contohnya skala lurus dapat ditukar kepada skala penyata atau pecahan wakilan dan sebaliknya.

3.3

JARAK

• Jarak ialah jauh di antara dua tempat.
• Jarak dapat dibahagikan kepada dua jenis, iaitu jarak mutlak dan jarak relatif.
• Jarak mutlak antara dua tempat dapat diukur dalam unit sentimeter, meter, dan kilometer.
• Manakala jarak relatif pula diukur dari segi kos dan masa.
• Jarak dalam peta dapat diukur dengan menggunakan skala lurus, skala penyata, dan pecahan wakilan.
• Pembaris, jangka tolok atau jalur kertas dapat digunakan untuk mengukur jarak lurus.
• Benang dan jalur kertas pula digunakan untuk mengukur jarak melengkung.

3.4

KELUASAN

• Luas sesuatu kawasan dalam peta topografi boleh dianggarkan dengan merujuk kepada persegi grid.
• Keluasan permukaan bumi yang diwakili oleh setiap persegi grid bergantung kepada skala peta tersebut. 

Misalnya:  

Skala peta ialah 

1 : 50 000 atau 1 cm bersamaan 0.5 km. 

Oleh itu, 

luas satu persegi grid = 0.5 x 0.5 

                                            = 0.25 km persegi 

• Langkah-langkah menganggarkan luas kawasan.

Langkah 1

• Tentukan kawasan yang hendak diukur keluasannya.
• Misalnya kawasan tanaman padi, getah, paya, tasik dan sebagainya.

Langkah 2

§  Sediakan pemidang grid di atas kertas surih.

Langkah 3

§  Letakkan pemidang grid di atas kawasan yang hendak diukur.

Langkah 4

§  Kira dan jumlahkan segiempat-segiempat yang merangkumi kawasan yang hendak diukur. 

NOTA TINGKATAN 3 (UNIT 3 - SKALA)

1.	PENGENALAN

• Skala ialah nisbah antara jarak yang dilukis dalam peta dengan jarak sebenar di atas permukaan bumi.
• Skala membolehkan saiz kawasan tertentu dikecilkan supaya dapat dilukis pada peta.
• Terdapat tiga jenis skala yang biasa digunakan dalam peta, iaitu :

1. Skala lurus
2. Skala penyata
3. Pecahan wakilan

2.	MENGUKUR JARAK DI ANTARA DUA TEMPAT PADA PETA DENGAN MENGGUNAKAN SKALA LURUS

• Skala lurus ialah skala yang dilukis dalam beberapa unit yang sama jaraknya dalam satu garisan lurus.
• Unit-unit di sebelah kiri skala lurus penuh dibahagikan kepada pecahan lebih kecil supaya jarak dapat diukur dengan lebih tepat.
• Mengukur Jarak Lurus
•   Menggunakan Jangka Tolok
•   Menggunakan Jalur Kertas

• Mengukur Jarak Melengkung
•   Menggunakan Jalur Kertas
• Menggunakan Benang

• 3.4	MENUKAR JARAK PADA PETA KEPADA JARAK SEBENAR

  
  
  • Jarak di antara dua tempat di atas peta dapat diukur dengan menggunakan pembaris.
  • Unit pembaris yang biasanya digunakan ialah sentimeter (cm).
  • Untuk menukarkan jarak di atas peta kepada jarak sebenar, skala lurus digunakan.
  • Contohnya:
  
  1.     Gunakan sebatang pembaris dan padankan nombor 0 pada rumah Devi.
  2.     Kemudian membaca nomborpada sekolah.
  3.     Jarak di atas peta darirumah Devi ke sekolah ialah 4.5 cm.
  4.     Untuk menukar jarak peta4.5 cm kepada jarak sebenar, letakkan pembaris pada skala lurus di bawah peta.
  5. Berdasarkan skala lurusitu, jarak sebenar di antara rumah Devi dengan sekolah ialah 4.5 km.
  
  
  ·       Kalau skala lurus seperti di bawah digunakan di atas peta, jarak di atas peta masih sama 4.5 cm, tetapi jarak sebenar sudah berubah.
  
  ·       Jarak sebenar di antara rumah Devi dengan sekolah menjadi 9 km.
  ·       Jarak sebenar di atas bumiditentukan oleh skala lurus yang digunakan oleh sebuah peta.

  3.5	MENUKAR JARAK DI LAPANGAN KEPADA JARAK PADA PETA

  
  
  • Berpandukan skala lurus, anda boleh menukar jarak di lapangan kepada jarak di atas peta.
  • Dengan cara itu, anda boleh melukis pelan atau peta sesebuah tempat.
  
  
  
  • Lihat Rajah di atas, Jarak jalan raya antara Kampung Jong dengan Kampung Pahat ialah 5.5 kilometer. Berapakah jarak jalan raya ini dalam peta?
  • Anda boleh mengira jarak jalan raya ini dalam peta berpandukan skala lurus terpilih:
  
  Jarak sebenar = 5.5 kilometer
  
  
  Berdasarkan skala dalam peta, Jarak dalam peta =5.5 cm
  
  
  • Dengan cara yang sama, tukar jarak sebenar tempat-tempat berikut kepada jarak dalam peta. Gunakan skala lurus di atas.
  1.     Jarak sekolah dari Kampung Jong
  2.     Jarak rumah Devi dari Kampung Jong
  3.     Jarak Kampung Plang dari Kampung Jong
  
  
  • Setelah menukar jarak sebenar kepada jarak dalam peta, anda boleh melukis peta atau pelan untuk menunjukkan kedudukan tempat-tempat berkenaan.
  • Lihat contoh di bawah.